عمل آوری چیست؟

بدون فراهم آوردن رطوبت مناسب ، مصالح سیمانی بتن قادر به واکنش دهی مناسب جهت پدید آمدن محصولی با کیفیت نیستند. تبخیر آب  یا خشک شدن زود هنگام بتن ممکن است آب مورد نیاز برای انجام واکنش های شیمیایی در بتن را ازبین ببرد (که منظور از واکنش شیمیایی هیدراسیون گفته می شود) ودر نتیجه بتن قادر به رسیدن به خواص مطلوب خود نمی باشد.

با توجه به سرعت هیدراسیون ،دما عامل مهمی در عمل آوری مناسب است، در نتیجه ی پیشرفت در کسب مقاومت در دماهای بالاتر سریع تر اتفاق میافتد. به طور کلی دمای بتن برای دستیابی به سرعت مناسب در کسب مقاومت باید همواره بیش از 10 درجه ی سانتیگراد (50 درجه فارنهایت) باشد.علاوه بر این به هنگام کسب مقاومت دمای مشابهی نیز باید درون بتن فراهم آید تا از پدید آمدن ترکهای حرارتی جلوگیری شود. برای بتن های نمایان، رطوبت اضافی وشرایط وزش باد نیز عوامل مهمی محسوب میشوند. این دو عامل با اثر گذاشتن بر سرعت از دست دادن رطوبت بتن سبب پدید آمدن ترک،کاهش کیفیت سطح بتن ونیز دوام آن میگردند. برای جلوگیری از ترک خوردگی انقباضی خمیری در نظر گرفتن تدابیر احتیاطی جهت کنترل نمودن تبخیر رطوبت از سطح بتن قبل از قرار گیری آن در محل ضروری است .

چرا عمل آوری را انجام دهیم ؟

چند دلیل مهم عمل آوری عبارتند از:

الف: دستیابی به مقاومت از پیش تعین شده

تستهای آزمایشگاهی نشان میدهند که بتن در محیط های خشک بالغ بر نیمی از مقاومت خود را در مقایسه با بتنی که در محیطی مرطوب عمل آوری شده است از دست میدهد. بتنی که در دمای بالا ریخته شده است به سرعت به مقاومت اولیه میرسد اما به مرور زمان ممکن است از مقاومتش کاسته شود. ریختن بتن در هوای سرد بدون تمهیدات لازم  موجب میشود که زمان بیشتری طول می کشد تا بتن مقاومت اولیه را کسب کندوهمچنین  در معرض یخزدگی  قرار خواهد گرفت.

ب: بهبود دوام وپایایی بتن در برابر عوامل محیطی 

بتن خوب عمل آوری شده سطحی سخت تر ونیز مقاوم تر در برابر آب سطحی وسایش خواهد داشت.همچنین عمل آوری مناسب وخوب  نفوذپذیری بتن را کاهش میدهد که این عمل مانع از ورود رطوبت ومواد شیمیایی مخرب موجود در آب به درون بتن میشود. ودر نتیجه مقاومت – دوام وطول عمر بتن را افزایش میدهد. 

چگونه عمل آوری بتن را انجام دهیم؟

رطوبت مورد نیاز برای عمل آوری:

از بتن باید در مقابل از دست دادن رطوبت تا زمانیکه اندود کاری نهایی صورت میگیرد با استفاده از روشهای مناسبی مانند مانع باد، اسپری های پرکننده برای جلوگیری از پدید آمدن ترکهای انقباضی خمیری محافظت نمود.پس از تسطیح نهایی، سطح بتن باید حداقل برای مدت چند روز بطور مداوم مرطوب یا پوشیده بماند تا از فرآیند تبخیر جلوگیری شود. برای مثال به جدول زیر توجه کنید:

مقادیر ارائه شده در جدول فوق تقریبی بوده وبراساس آزمایش مقاومت سیلندری.

سیستم هایی که بتن را مرطوب نگه میدارند عبارتند از:

الف: گونی و یا حصیرهایی کتانی ویا آبپاش.بایستی دقت شود تا به پوشش هایی که اشاره شد اجازه ی جذب آب وخشک نمودن بتن داده نشود. لبه ها ی بتن  نیز باید پوشانده شوند

ب: زمین مرطوب،ماسه،یا خاک اره را میتوان برای عمل آوری محل کار بکار برد،مخصوصا کف ها. بایستی دقت شود تا هیچگونه تجمع زنگ آهن ومواد آلی در مصالح بکار رفته دیده نشود.

ج: آب پاشیدن مداوم سبب میشود تا دمای هوا بالای نقطه انجماد قرار بگیرد. نباید به بتن مابین خیس شدن ها اجازه ی خشک شدن داد.زیرا خیس و خشک شدن متناوب در هنگام عمل آوری قابل قبول نیست.

کنترل دما:

در هوای سرد در 24 ساعت اولیه نباید به بتن اجازه داد تا با سرعتی بیش از 3 درجه ی سانتیگراد در هر ساعت سرد شود. بتن تا زمانیکه به مقاومت فشاری مناسبی (حداقل 3.5 مگاپاسکال) برسد باید در مقابل یخبندان توسط مصالح عایق محافظت شود. روشهای عمل آوری بتن که رطوبت را حفظ میکنند در زمانیکه احتمال یخبندان وجود دارد به جای عمل آوری خیس استفاده میشوند.

در هوای گرم، دمای اولیه ی عمل آوری بالاتر منجربه دستیابی سریعتر به مقاومت میشود و مقاومت نهایی را کاهش میدهد. در تابستان عمل آوری با آب میتواند منجر به دمای پایین تری جهت عمل آوری بتن شود.تغییرات دمایشب وروزکه بیشتراز 3 درجه ی سانتیگراد درهر ساعت باشد، در 24 ساعت اولیه مجاز نمی باشد